Hoe het voelt om onderdeel te zijn van de inheemse diaspora in Nederland

Inheemse mensen worden weggelaten uit de Nederlandse diversiteits discussie, maar onze cultuur wordt wel met liefde in de kapitalistische samenleving kapot gecommodificeerd. Waar is de solidariteit van onze bpoc communities voor inheemse mensen? Waarom worden inheemse mensen uit de klimaatdiscussies gehouden terwijl ze 80% van de biodiversiteit van de wereld beschermen? Indigenous activiste en historica Manon Portos Minetti, gespecialiseerd in koloniaal geweld in de VS, bespreekt het.

Inheemse mensen worden vergeten in Nederland als we het hebben over diversiteit. Ze worden niet genoemd als het gaat over discriminatie, racisme en sexueel geweld. Ze worden niet benoemd als groep en daardoor onzichtbaar gemaakt in de diversiteits discussie.  

Dat terwijl juist inheemse mensen, al helemaal inheemse vrouwen zo erg slachtoffer zijn van al deze problemen dat het als internationale mensenrechten crisis wordt gezien. Het meest toonaangevende voorbeeld hiervan is het MMIWG mandaat, wat staat voor: Missing and Murdered Indigenous Women and Girls. Ondanks dat er daarin vooral een focus ligt op inheemse vrouwen van het Noord Amerikaanse continent, is het disproportionele (seksueel) geweld tegen inheemse vrouwen een wereldwijd fenomeen. Hier is in Nederland dus geen of weinig aandacht voor, terwijl er wel degelijk inheemse mensen uit elk werelddeel in Nederland wonen, zoals Molukkers, mensen van verscheidene Native American tribes, officieel en onofficeel, en mensen met een Berberse achtergrond. 

De inheemse diaspora is minder groot en zichtbaar omdat inheemse mensen wereldwijd, veelal etnisch gezuiverd zijn door meerdere fysieke genocides en er ook genocide is gepleegd op inheemse culturen door de eeuwen heen. Wat pijnlijk is, is dat inheemse mensen in Nederland nauwelijks een stem hebben. Er is geen bindende taal, religie of cultuur, omdat inheemse mensen uit verschillende stammen bestaan die uit verschillende regio's komen, met verschillende geschiedenissen en die verschillende vormen van mestizaje --de vermenging van mensen van Europese, inheemse en Afrikaanse achtergronden-- zijn doorgegaan. Al is de discriminatie in Nederland jegens ons minder fysiek gewelddadig, gewelddadig en kapitalistisch is hij wel. Want ondanks dat inheemse mensen in de diversiteit discussies, of welke politieke discussie dan ook, onzichtbaar zijn, in de populaire cultuur zijn ze dat niet. Overal zijn er (witte) mensen die geld verdienen aan salie stokjes verkopen, waardoor er een tekort is bij inheemse communities wereldwijd. Zo zijn er ook witte mensen die dromenvangers verkopen, zijn inheemse mensen populaire (geseksualiseerde) carnavalskostuums, en wordt sjamanisme door witte mensen geapproprieert om andere witte mensen een ayahuasca ceremonie te laten doen om “zichzelf te leren kennen.”

Een van de ergste dingen zijn de massa’s aan tatoeages met een inheemse thema. Dat Nederlandse tatoeëerders maar blijven doorgaan met het approprieren van inheemse motieven van allerlei soorten inheemse mensen, in 2021, is echt te beschamend voor woorden: Haida motieven uit het Noordelijkste deel van de Amerika’s, Samoa motieven van de Pacifische Eilanden, Berberse motieven van het Noorden van Afrika, en nog vele andere inheemse volken. De mensen die zo’n tatoeage willen hebben ook schuld, maar ergens is de lijn tussen culturele waardering en culturele toe-eigening dun, vooral als het gehalte van ignorantie groot is. Dat witte, Nederlandse tattoo artiesten zonder enige gêne op witte en niet inheemse mensen dit soort motieven plaatsen is gewoonweg beledigend. Laat staan de tatoeages van inheemse mensen, vrouwen, mannen, vaak in hoofdtooien, sieren veelal de armen van witte mannen en vrouwen.  

Het is kwetsend dat inheemse mensen niet worden gezien, gehoord of worden betrokken in politieke discussies, noch in discussies over diversiteit en inclusie. Dat witte mensen er niet voor inheemse mensen zijn, is al een historische continuïteit al voor 1492, en nog meer zo sinds 1492. Het is jammer om te zien dat na alle protesten van dit jaar, er niet werd gesproken over de inheemse gemeenschap. Want uiteindelijk hebben veel mensen die deel uitmaken van de Atlantische en Pacifische diasporas een inheemse achtergrond, door mestizaje en het koloniale verleden. Veel zwarte mensen die een achtergrond hebben die ingebed is in de Transatlantische slavenhandel, hebben vaak ook een inheemse achtergrond. Dit is vaak niet bij henzelf bekend, doordat in de meeste koloniale gebieden de inheemse bevolking het laagst op de maatschappelijke ladder stond. Daardoor voelen zwarte mensen soms niet altijd een connectie met inheemse mensen, vooral in de Amerika’s. Wel zijn deze connecties en onderlinge solidariteit terug te zien in het Mardi Gras van New Orleans, waar Mardi Gras Indians zichzelf vernoemd hebben naar de inheemse bewoners die hen hielpen bij het ontsnappen uit de slavernij. 

Toch zijn er veel zwarte mensen die schaamte voelen als ze denken aan hun inheemse afkomsten en dit is ook zo voor Aziatische mensen. Om nog maar niet te spreken over witte mensen, vooral in Latijns Amerika, waar men zich enorm schaamt om een associatie te hebben met de inheemse bevolking. Dit zie je terug in de discriminatie van inheemse mensen in deze maatschappijen, die vaak ook een uiting is van geïnternaliseerd racisme als degenen die discrimineren ook mensen met een gedeeltelijk inheemse achtergrond zijn. Dat doet pijn voor ons als inheemse mensen na al onze genocides, de vernietiging van onze culturen en de door witte mensen commodificatie van onze cultuur, worden we nog steeds uitgewist door witte, maar ook niet inheemse poc groepen. Daar waar we meer gemeen hebben dan niet.

Er is plaats voor inheemse mensen binnen de BLM beweging, er is plaats voor inheemse mensen in de AAPI beweging, en er is plaats voor inheemse mensen binnen de klimaatbeweging. Vooral die laatste is toonaangevend als je ziet hoe erg de klimaatbeweging wordt gekaapt door witte mensen die mensen van kleur shamen door niet klimaatneutraal genoeg te zijn. Terwijl klimaatneutraal, biologisch en vegan leven ten eerste zeer geprivilegieerd is, en ten tweede vooral vegan leven niet in lijn ligt met de inheemse manier van in gelijkwaardigheid te leven met de natuur. Het is ook wrang als er onderzoeken worden gedaan waarin blijkt dat inheemse mensen 5% van de wereldbevolking zijn, terwijl ze 80% van de biodiversiteit beschermen. De klimaatcrisis is niet veroorzaakt door inheemse mensen, maar door kapitalisme, kolonialisme en we weten allemaal wie dat hebben bedacht en nog steeds vol liefde uitdragen. Alle mensen in de marge moeten elkaar opzoeken, leer van elkaar en creëer allyship. Solidariteit tussen inheemse mensen, de Aziatische gemeenschap en de zwarte gemeenschap kan alleen maar positief zijn, en ik hoop dat dit verbond sterker wordt. Dit gebeurt al veel dankzij social media en ik hoop dat de jongere generaties elkaar kunnen vinden, en niet meer meespelen in de sociaal-koloniale spelletjes waarin de witte mens ons als eeuwen uit elkaar probeert te houden. 

Wij zijn meer dan een tatoeage design, een stuk kinderspeelgoed of een (carnavals)kostuum. Zie ons, luister naar ons, en ontken ons bestaan niet langer door ons te proberen uit te wissen. Wij beschermen de natuur, dragen onze voorouders met ons mee en “we are still here”. 

Illustratie: Sining Haraya