It’s not you, baby, it’s me
Boy meets girl. Boy zegt dat hij niet klaar is om met Girl te daten. Girl schrijft er dan maar een artikel over. Lilith redacteur Isabel Sheridan speelt een keertje Carrie Bradshaw (minus het riante onderkomen in New York, helaas). In de popcultuur gaat het vaak over wel of niet klaar zijn voor een relatie. Maar wat houdt dat eigenlijk in? Is het ‘niet klaar zijn’ voor een relatie een slap excuus of schuilt er meer achter? ‘It’s not you, it’s me’: feit of fictie?
Er was laatst iemand die ik leuk vond en dat gevoel was wederzijds. De fling kwam helaas al snel tot een vroegtijdig einde. Degene in kwestie kwam niet lang geleden uit een relatie en een nieuw iemand daten, om wie hij mogelijk zou kunnen gaan geven, zat er niet in. Het lag niet aan mij. Het lag aan hem. Het was misschien niet waar ik op gehoopt had, maar ik geloofde hem wel (hoe zou het immers óóit aan mij kunnen liggen?).
Later die week zat ik aan tafel met twee vrienden. Na een korte samenvatting, zei beste vriendin M. dat ze niet begrijpt wat mensen bedoelen wanneer ze zeggen ‘niet klaar te zijn’ om te daten. Als je iemand echt leuk vindt, dan kan je toch ook gewoon je vorige relatie verwerken mét diegene. Conclusie: He’s Just Not That Into You (2009).
Dit was geen fijne gedachte. Ik had reeds geaccepteerd dat hij ‘er niet klaar voor was’ zonder stil te staan bij wat dit eigenlijk inhield. Wat betekent deze uitdrukking eigenlijk? Moet je de ander op diens woord geloven? Of schuilt er iets anders achter?
Een maatschappijbrede obsessie
De gemiddelde 90’s kid met een abonnement op de Tina, Girlz!, of CosmoGIRL is vanaf jongs af aan gebombardeerd met artikelen met koppen als ‘7 tekenen dat hij nog niet klaar is voor een relatie’ en ‘23 redenen waarom jullie voor elkaar gemaakt zijn’. Ook ik heb dit soort lijstjes in mijn tienerjaren vaak geraadpleegd wanneer ik weer eens een crush had op een van de blauwogige VVD'ertjes-in-spe waar mijn middelbare school van overliep [red: smaak in romantische partners is inmiddels verbeterd].
Een kleine zoekactie op het wereldwijde web wijst uit dat de meidenbladen van vroeger bepaald geen monopolie hebben op dergelijk dating advies. Er zijn artikelen, zelfhulpboeken, interviews met pop psychologen, en een grote hoeveelheid Reddit threads. Er is zelfs een apart Buzzfeed-quiz-genre opgericht om mensen met deze vraag te bedienen (ik raad je vooral aan de test We Know If You're Ready To Be In A Relationship Or Not Based On The Meals You Plan te proberen, op basis waarvan ik vele potentiële partners succesvol heb afgewezen).
Het lijkt alsof we massaal geobsedeerd zijn met de vraag of de beoogde partner wel of niet klaar is voor een relatie. De vraag is eigenlijk ‘ben ik klaar om me volledig en wellicht forever aan de ander te committeren?’ In een interview met The New Yorker legt psychotherapeut Esther Perel uit dat het individualisme van het huwelijk steeds minder een pragmatisch instituut heeft gemaakt, en steeds meer een bewuste keuze. Als je al je eigen nucleaire familie gaat stichten, dan wel graag met niemand minder dan de perfecte partner dus. Anderzijds zijn romantische relaties juist ook laagdrempeliger: een relatie is namelijk niet langer een soort sociaal wurgcontract
Baby, it might be you, it might also be a 1001 other things
De kernvraag in dit hele spel is: wat betekent het als iemand zegt niet ‘klaar’ te zijn? Aangezien ik toch meer Carrie Bradshaw dan Esther Perel ben, schakel ik de hulp in van psycholoog Eva de Vries (26), verbonden aan platform voor seksuele voorlichting VOOS. De conclusie is al gauw dat ‘ik ben er niet klaar voor’ een soort all-purpose verklaring is, die van alles en nog wat kan betekenen.
De Vries: “Het kan natuurlijk een mooi verpakte ‘dit-wordt-hem-niet-voor-mij’ zijn.” Een cliché dat gebruikt wordt om de ander niet te kwetsen of om het vertellen van de ongemakkelijke waarheid uit de weg te gaan. Volgens De Vries kan er ook meer achter zitten, zoals een onveilige hechtingsstijl, in de volksmond ook wel bindings- of verlatingsangst. Maar ook mensen die wél een veilige hechtingsstijl hebben kunnen soms het gevoel hebben dat ze niet klaar te zijn om zich opnieuw te binden. Zo is het vaak lastiger iets nieuws aan te gaan als je je vorige relatie nog niet verwerkt hebt. Verder noemt ze ook een aantal redenen die velen niet vreemd zullen zijn als mentale klachten (depressie, angsten, een slecht zelfbeeld) of prioriteiten elders (werk, studie, stress, familie).
Er zijn dus meerdere ‘legitieme’ redenen waarom iemand geen ruimte kan of wil maken voor een nieuw liefde. En hoewel we vaak op zoek gaan naar een rationele verklaring voor onze relatieperikelen, het blijft uiteindelijk een gevoelskwestie en gevoel laat zich niet zomaar aan de kant schuiven. Volgens Eva wil dit echter niet zeggen dat het vroegtijdig afkappen of niet aangaan van een nieuwe relatie altijd het beste resultaat oplevert. Het kan namelijk juist fijn zijn om iemand in je leven te hebben die lief tegen je doet als je zelf niet zo lekker gaat.
Het zekere in het onzekere
Het lijkt er dus op dat, hoewel deze verklaring soms ingezet wordt als excuus (lafaards, jullie weten wie jullie zijn!), mensen zich daadwerkelijk niet klaar kunnen voelen voor een nieuwe romantische connectie. Mocht je je afvragen welke van de twee het is, dan raadt psycholoog De Vries iedereen aan het gewoon te vragen in plaats van het te googlen. Met een beetje open communicatie kom je hopelijk dichter tot de kern van de situatie. Let wel dat, hoewel een achterliggende verklaring wellicht enige troost kan bieden, de uitkomst vaak hetzelfde blijft. Geen relatie + mogelijke heartbreak.
Absolute termen
De vraag blijft in hoeverre het zinvol is om in absolute termen als ‘klaar’ en ‘niet klaar’ te denken? Dat zou immers impliceren dat je pas aan een relatie kan beginnen als je geen depressieve gevoelens, stress of werkdruk ervaart, je over al je exen heen bent en je haar goed zit. Zo werkt het leven niet. Laten we eerlijk zijn: een dergelijke staat van zijn is voor de gemiddelde mens nogal zeldzaam. Mensen worden verliefd en gaan meeslepende connecties aan op de hoogste en diepste punten van hun leven. En anderzijds wil het ook niet zeggen dat je, als je je wel helemaal ‘ready’ voelt, je ook daadwerkelijk een relatie krijgt. Misschien is er dus een verschil tussen je klaar voelen en daadwerkelijk klaar zijn.
Wat wel duidelijk is, is dat alle goedbedoelde adviezen en algemene waarheden de prullenbak in kunnen. Dit ambigue en diep persoonlijke gevoel laat zich namelijk niet in lijstjes vangen. Helaas vinden we dus wederom alleen zekerheid in het onzekere. Mijn oprechte excuses voor degenen die hadden verwacht een eenduidig antwoord te vinden aan het einde van dit artikel. Persoonlijk heb ik besloten vast te houden aan het geloof dat het in het geval van mijzelf en mijn beoogde inderdaad niet aan mij lag. Niet alleen omdat hij een lief, oprecht en empatisch persoon is, maar ook omdat de alternatieve werkelijkheid zo veel minder aantrekkelijk is.
Mocht je dit artikel nou hebben gelezen omdat je net te horen hebt gekregen dat iemand niet klaar voor jou is en alles wat je te bieden hebt? Dan is hier een liedje van Kylie Minogue om je op te vrolijken. Schreeuw hem lekker mee op de fiets, in afwachting van de volgende gecompliceerde millennial dating experience.