Wat is shadowbanning en waarom lijkt het vooral activisten en mensen van kleur te “treffen”?
Feminisme, antiracisme en LGBTQIA-activisme worden tegenwoordig in traditionele media met droge ogen ‘hip’ en ‘mainstream’ genoemd. In de tussentijd werpen algoritmes van sociale media een schaduw over dat wereldbeeld. ‘Shadowbanning’ is een containerbegrip, maar het komt erop neer dat content van gebruikers wordt verwijderd of minder zichtbaar wordt gemaakt voor andere gebruikers zonder dat het platform de maker daarover inlicht. Vermoedens van shadowbanning worden vaak geuit maar zelden bewezen, omdat bedrijven als Facebook, YouTube-eigenaar Google en TikTok (in China bekend als Douyin of 抖音) allesbehalve transparant zijn over hun beleid. Werknemers en oud-werknemers worden standaard gebonden aan zogeheten Non-Disclosure Agreements (NDA’s); geheimhoudingsovereenkomsten. Uit de school klappen betekent een torenhoge boete of aangeklaagd worden door een van de machtigste bedrijven op aarde.
Instagram
Hoewel de bedrijven veelal niet erkennen dat shadowbanning bestaat, zijn er van elk platform wel voorbeelden te vinden van makers die klagen dat content zomaar verwijderd werd, dat accounts niet langer vindbaar waren voor niet-volgers of dat hun posts plotseling opvallend weinig traffic genereerden, vooral in verhouding tot eerdere posts en het aantal volgers. Instagram, de focus van dit artikel, geeft inmiddels wel toe dat content die wordt gezien als “inappropriate for our international community” niet zichtbaar wordt gemaakt op de Explore Page, zelfs als er volgens hun eigen Community Guidelines niets aan mankeert.
Het censureren van social posts gebeurt al zo lang als de platformen bestaan. Je kunt letterlijk boeken vullen met de posts die Instagram niet wil dat je ziet, wat Arvida Bÿstrom en Molly Soda in 2017 al deden in Pics or It Didn’t Happen. Het boek staat vol met uitingen die te maken hebben met seksualiteit, identiteit, body image, menstruatie, naakt en andere zaken die Instagram onwenselijk achtte. De voorbeelden van queer en/of activistische content die door algoritmes of vijandig gezinde gebruikers ge-‘flagged’ werd als aanstootgevend zijn eindeloos. Zo werd het gedicht “I want a dyke for president” - dat Zoe Leonard in 1992 op het hoogtepunt van de Aids-epidemie schreef en in 2018 gepost werd in protest tegen de anti-LGBTQIA-retoriek van Trump - herhaaldelijk verwijderd door Instagram omdat het een overtreding zou zijn van de ‘community standards’. Nadat andere gebruikers in opstand kwamen werd de ban uiteindelijk opgeheven.
Beroemd
Ook beroemdheden vallen ten prooi aan de verwijderdrift van Instagram. Activist en Pose-ster Indya Moore plaatste vorig jaar mei een afbeelding van een verbodsbord uit het Jim Crow-tijdperk uit protest tegen het excessieve politiegeweld tegen zwarte mensen gedurende de coronacrisis. Daarop waren de bewerkte woorden “Public spaces including parks” te lezen, gevolgd door de rest van de originele beschrijving “For white only/By order police dept.”. De post werd door Instagram verwijderd omdat het de ‘Community Guidelines’ van Instagram zou schenden, evenals de regels tegen ‘hate speech’ van moederbedrijf Facebook. Moore schreef in een opvolgende post: “@instagram, waar ben je mee bezig? Terwijl beelden en videos van zwarte mensen die geslagen worden door de politie of gelynched door witte supremacisten overal rondgaan is dit wat jullie kiezen om te verwijderen? Hen omschreef het besluit als “absolutely and blatantly racist as hell”. Bij recente posts van Moore over Palestina werd ook gevreesd voor shadowbanning, omdat diens bereik veel kleiner was dan normaal.
Shadowbanning is een stuk lastiger om te bestrijden, omdat de maker niet op de hoogte wordt gesteld van de maatregelen, laat staan dat ze te horen krijgen wat de aanleiding is.
Vorig jaar zomer ging #IWantToSeeNyome viraal nadat Nyome Nicholas-Williams, die zwart, dik en fotomodel is, constateerde dat een semi-naakt portret van haar keer op keer werd verwijderd. In een gesprek met the Guardian uitte Nicholas-Williams haar frustratie:
“Dagelijks zijn op Instagram miljoenen foto’s te zien van poedelnaakte witte vrouwen, maar een dikke zwarte vrouw die haar lichaam viert wordt verbannen? Ik vond het schokkend. Het voelt alsof me het zwijgen wordt opgelegd.”
Inherent seksueel
De regels en algoritmes voor wat er wel en niet gepost mag worden zijn continu in beweging. Zo worden foto’s van borstvoedende moeders of littekens van geamputeerde borsten na jaren van luid protest niet langer als aanstootgevend aangemerkt of verwijderd. Toch merken mensen die niet wit, cishet, slank en/ of able bodied zijn dat hun posts vaker worden getroffen door shadowbans. En dat heeft grote gevolgen, zoals Chanté Joseph in 2019 al in the Guardian schreef:
“Non-seksuele afbeeldingen van queer mensen, vrouwen van kleur en dikke vrouwen, zelfs relatief brave, zijn ge-shadowbanned – wat impliceert dat deze lichamen, al dan niet gekleed, inherent seksueel zijn of iets dat uit het zicht gehouden moet worden. In een wereld waarin de lichamen van gemarginaliseerde mensen continu onder vuur liggen is het belangrijk om weerstand te bieden aan body shaming en censuur.
Shadowbans zorgen ook voor praktische problemen voor gemarginaliseerde communities. In de aanloop naar een recent evenement merkte Pxssy Palace (een populair queer kunstcollectief in Londen) dat hun promotieposts niet werden gezien door hun netwerk, waardoor niemand op de hoogte was van de evenementen.”
De constatering van Joseph, dat afbeeldingen van mensen die niet wit, cishet en able bodied zijn eerder als inherent seksueel worden gezien, wordt gestaafd door de ervaringen van Salty, een digitale publicatie rondom seksualiteit en dating, waarin vrouwen, trans vrouwen en non-binaire mensen – in het bijzonder mensen van kleur - dikke mensen en mensen die disabled zijn centraal staan. In juli 2019 werd een serie advertenties voor Salty geweigerd door Instagram, omdat ze “escort services” zouden promoten. De advertentie was echter voor de nieuwsbrief en de modellen op de afbeeldingen waren volledig gekleed. Het adverteren van sekswerk is tegen de ‘Community Guidelines’ van Instagram, maar ook content van sekswerkers die alleen maar posten over hun mensenrechten of zelfs alledaagse zaken komt vaak niet langs de digitale censors.
Bug
In sommige gevallen erkent Instagram dat het een fout gemaakt heeft en worden restricties, zoals die op paaldansgerelateerde hashtags en content opgeheven. In andere gevallen worden klachten afgedaan als toeval of ‘technische bug’. Zoals in mei, toen Native-Amerikaanse activisten merkten dat hun stories over Missing and Murdered Indigenous Women and Girls (MMIWG) - en van mensen die het deelden - verdwenen uit de stories van hun volgers.
Bias
In juni 2020 gaf Instagram-baas Adam Mosseri in een blogpost aan dat het platform zou nagaan ‘hoe ons product gemeenschappen anders beïnvloedt’:
“Sommige technologieën riskeren herhaling van de patronen ontwikkeld in onze bevooroordeelde gemeenschappen. Terwijl we hard werken om dergelijke unbewuste bias te voorkomen in onze producten, moeten we scherper kijken naar de onderliggende systemen die we hebben gebouwd en naar waar we meer moeten doen om bias te bestrijden.”
In een blogpost van vorige maand sloeg hij echter een heel andere toon aan, toen hij schreef:
“Instagram heeft niet één algoritme dat bepaalt wat mensen zien en niet zien op de app... Het beeld dat influencers ge-shadowbanned worden klopt niet... We kunnen niet beloven dat je continu hetzelfde bereik hebt als je iets post. De waarheid is dat de meeste van je followers nooit zullen zien wat je deelt, omdat de meeste van hen minder dan de helft van hun feed bekijken.”
Dat klinkt misschien plausibel, maar op de een of andere manier zijn het nooit de posts van de dartclub of de Rotary die ge-shadowbanned worden. In een wereld waar zo velen moeten vechten om gezien te worden is het extra pijnlijk dat algoritmes het zicht op hun werk belemmeren. Bewust of onbewust, algoritme of mensenhand, het resultaat is het eeuwenoude zelfde liedje: gemarginaliseerde mensen die niet worden gehoord omdat de spotlight hen niet wordt gegund.
Genoten van dit artikel? Word ‘friend’ van Lilith en support onze journalistieke en feministische platform
Enjoyed this article? Become our friend and support us